doğa izitaş ne demek?

Doğa İzitaşı

Doğa izitaşı (veya ekolojik ayak izi), insanların doğal kaynaklar üzerindeki etkisini ölçen bir araçtır. Bir bireyin, topluluğun veya bir faaliyetin, doğa üzerindeki talebini, gezegenin bu talebi karşılama kapasitesiyle karşılaştırarak ifade eder.

Temel olarak, belirli bir yaşam tarzını sürdürmek veya bir faaliyeti gerçekleştirmek için gereken biyolojik olarak üretken alanın (kara ve su) toplamıdır. Bu alan; gıda üretimi, hammadde temini, enerji üretimi, atıkların bertarafı gibi çeşitli ihtiyaçları karşılamak için kullanılır.

Doğa izitaşı, genellikle "küresel hektar" (gha) birimiyle ifade edilir. Küresel hektar, ortalama küresel biyolojik üretkenliğe sahip bir hektarlık alana karşılık gelir.

Doğa izitaşının bileşenleri şunlardır:

• İşlenmiş Arazi: Tarım ürünleri ve hayvancılık için kullanılan alan.
• Otlak Alanı: Hayvan otlatmak için kullanılan alan.
• Orman Alanı: Odun, kereste ve diğer orman ürünleri için kullanılan alan.
• Balıkçılık Sahası: Denizlerden ve iç sulardan elde edilen balık ve deniz ürünleri için gereken alan.
• Yerleşim Alanı: Binalar, yollar ve diğer altyapılar için kullanılan alan.
• Karbon İzitaşı: Fosil yakıtların yakılması sonucu atmosfere salınan karbondioksiti absorbe etmek için gereken orman alanı.

Doğa izitaşı, sürdürülebilirlik açısından önemli bir göstergedir. Bir ülke veya bireyin doğa izitaşı, o ülkenin veya bireyin doğal kaynakları ne kadar sürdürülebilir kullandığını gösterir. Eğer doğa izitaşı, gezegenin biyolojik kapasitesini aşarsa, bu durum "ekolojik açık" olarak adlandırılır ve doğal kaynakların tükenmesi, iklim değişikliği ve diğer çevresel sorunlara yol açabilir.

Doğa izitaşını azaltmak için tüketim alışkanlıklarını değiştirmek, enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek, atık miktarını azaltmak ve sürdürülebilir ulaşım yöntemlerini kullanmak gibi çeşitli önlemler alınabilir.